پوکی استخوان چیست؟
برای تشخیص پوکی استخوان باید چه اقداماتی انجام داد؟
چه عواملی خطر ابتلا به پوکی استخوان را دو چندان می کند؟
چگونگه می توان شکستگی استخوان ناشی از پوکی استخوان را تعیین کرد؟
پوکی استخوان یک بیماری است که با تخریب بافت استخوانی و از دست دادن استحکام استخوان مشخص می شود.
این بیماری می تواند با گذشت زمان پیشرفت کند و باعث شود استخوان به طور فزاینده ای متخلخل و ضعیف شود و راحت تر بشکند( همانطور که از نام بیماری پیداست).
تشخیص پوکی استخوان
پزشک برای تشخیص پوکی استخوان فرآیند هایی نظیر: اشعه ایکس، سی تی بدن، سی تی اسکن ستون فقرات یا اسکن تراکم استخوان انجام می دهد.
پوکی استخوان ممکن است باعث شکستگی فشاری مهره در ستون فقرات شود.
اگر دردناک باشد، این شکستگی ها ممکن است با ورتبروپلاستی یا کیفوپلاستی درمان شوند.
در مواردی که پوکی استخوان وجود دارد، سوراخ ها و فضاهای لانه زنبوری بسیار بزرگتر از آن هایی که در یک استخوان سالم وجود دارد به نظر می رسد.
طی تحقیقات انجام شده، آمار ها نشان می دهد که زنان و افراد مسن بیشتر در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند.
همچنین عواملی مانند: وراثت، وزن کم، سیگار کشیدن و استفاده مزمن از برخی داروها (مانند استروئیدها) نیز خطر این بیماری را دو چندان می کنند.
علائم پوکی استخوان چیست؟
پوکی استخوان یک بیماری خاموش است که در آن استخوان ها ضعیف و شکننده می شوند.
این بیماری به طور معمول بدون علامت خاصی پیش می رود، اما با گذشت زمان علائمی بروز می کند که می توانند نشان دهنده وجود پوکی استخوان باشند.
در ادامه به چند علامت مهم اشاره می کنیم:
دردهای استخوانی و مفصلی:
یکی از علائم اولیه پوکی استخوان دردهای مزمن در ناحیه کمر یا گردن است.
این دردها می توانند پس از فعالیت های روزمره یا حتی بدون علت مشخصی بروز کنند.
شکستگی‌های مکرر:
افراد مبتلا به پوکی استخوان به دلیل ضعیف شدن استخوان ها، بیشتر در معرض شکستگی قرار دارند.
شکستگی ها ممکن است در اثر ضربه های کوچک یا بدون علت خاصی رخ دهند.
کاهش قد:
یکی از علائم پوکی استخوان که معمولاً در مراحل پیشرفته تر بروز می کند، کاهش قد است.
این اتفاق به دلیل فروپاشی تدریجی مهره‌ها و ستون فقرات رخ می دهد.
دراز شدن شکم یا خمیدگی بدن:
فرد مبتلا به پوکی استخوان ممکن است به دلیل فروریختن مهره ها، خمیدگی غیرطبیعی در ستون فقرات پیدا کند.
این وضعیت به صورت قوز یا انحنای پشت نمایان می شود.
ضعف عضلانی و عدم تعادل:
کاهش تراکم استخوان ها می تواند به ضعف عضلات و از دست رفتن تعادل منجر شود.
این موضوع می تواند خطر افتادن و آسیب‌دیدگی را افزایش دهد.
حساسیت استخوان‌ها:
برخی افراد مبتلا به پوکی استخوان از حساسیت غیرعادی به لمس یا فشار در نواحی خاصی از بدن خود شکایت دارند.
اگرچه پوکی استخوان در مراحل اولیه هیچ علامتی ندارد، اما با پیشرفت بیماری، علائم ذکر شده می توانند شدیدتر شوند.
تشخیص زود هنگام و درمان مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است.
عوامل خطرزا در ابتلا به پوکی استخوان
عواملی که خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهد عبارتند از:
- بلند کردن اجسام
- خم شدن بیش از حد
- برخورد با اثاثیه و حتی عطسه شدید
- شکستگی های لگن
- شکستگی ستون فقرات یا مچ دست
- شکستگی استخوان در اثر آسیب جزئی
- حالت خمیده به مدت طولانی
- کمر درد شدید
- از دست دادن قد در طول زمان
پوکی استخوان می‌تواند سال‌ها بدون هیچ علامت قابل توجهی وجود داشته باشد.
پوکی استخوان چگونه ارزیابی می شود؟
پزشک شما به احتمال زیاد، برای تشخیص پوکی استخوان و ارزیابی خطر شکستگی و تعیین نیاز شما،اسکن تراکم استخوان را تجویز می نماید.
این آزمایش برای اندازه گیری تراکم معدنی استخوان (BMD) استفاده می شود.
معمولاً با استفاده از اشعه ایکس با انرژی دوگانه (DXA یا DEXA) یا سنجش تراکم استخوان این آزمایش انجام می شود.
مقدار اشعه ایکس جذب شده توسط بافت ها و استخوان توسط دستگاه DXA اندازه گیری می شود و با تراکم معدنی استخوان ارتباط دارد.
دستگاه DXA اطلاعات تراکم استخوان را به نمره T و Z شما تبدیل می کند.
امتیاز T میزان استخوانی که شما در مقایسه با جمعیت عادی افراد جوان دارید را اندازه گیری می کند و برای تخمین خطر ابتلا به شکستگی و نیاز به درمان دارویی استفاده می شود.
نمره Z شما میزان استخوانی را که در مقایسه با گروه سنی خود دارید اندازه می گیرد.
این عدد می تواند به نشان دادن نیاز به آزمایش های پزشکی بیشتر کمک کند.
تست های تشخیصی پوکی استخوان
برای تشخیص پوکی استخوان، پزشکان از چندین تست و ارزیابی استفاده می کنند.
یکی از مهم ترین و رایج ترین روش ها، دنسیتومتری استخوان (Bone Density Test) است.
این آزمایش میزان تراکم استخوان ها را اندازه گیری می کند و به کمک آن می توان خطر شکستگی استخوان ها را پیش‌بینی کرد.
معمولاً این تست از روش DEXA (Dual-energy X-ray Absorptiometry) برای اندازه گیری تراکم استخوان در نواحی مختلف بدن مانند ستون فقرات، ران و مچ دست استفاده می شود.
این آزمایش می تواند به شناسایی افراد در معرض خطر پوکی استخوان کمک کند و در مراحل اولیه بیماری نیز مفید باشد.
علاوه بر دنسیتومتری، آزمایش‌های خون نیز برای تشخیص و پیگیری وضعیت پوکی استخوان انجام می شود.
این آزمایش ها می توانند میزان کلسیم، ویتامین D و سایر مواد معدنی مرتبط با سلامت استخوان ها را اندازه گیری کنند.
سطح هورمون ها مانند استروژن و تستوسترون می تواند بر سلامت استخوان ها تاثیر بگذارد و به عنوان علائمی از پوکی استخوان در افراد مختلف مطرح شود.
پزشکان ممکن است بر اساس نتایج این آزمایش ها، برنامه درمانی متناسب با وضعیت بیمار تجویز کنند.
چه کسانی به پوکی استخوان مبتلا می شوند؟
پوکی استخوان به طور عمده افرادی را تحت تأثیر قرار می دهد که دچار کاهش تراکم استخوانی هستند.
زنان پس از یائسگی به دلیل کاهش سطح استروژن بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند.
استروژن نقش مهمی در حفظ سلامت استخوان‌ها دارد، و پس از کاهش سطح آن در دوران یائسگی، استخوان ها به طور قابل توجهی ضعیف تر می شوند.
علاوه بر این، با افزایش سن، توانایی بدن در تولید استخوان جدید کاهش می یابد و این موضوع باعث می شود که افراد مسن، چه زنان و چه مردان، بیشتر در معرض پوکی استخوان قرار گیرند.
علاوه بر سن و جنسیت، عواملی مانند سابقه خانوادگی پوکی استخوان نیز می تواند ریسک ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
افرادی که یکی از والدین یا بستگان درجه یک آن ها سابقه شکستگی ناشی از پوکی استخوان داشته اند، بیشتر از دیگران در معرض این بیماری هستند.
کسانی که سبک زندگی غیرفعال دارند، کمبود ویتامین D یا کلسیم در رژیم غذایی‌شان دارند، یا به مدت طولانی از داروهای خاص مانند کورتیکواستروئیدها استفاده می کنند، نیز خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهند.
شکستگی استخوان ناشی از پوکی استخوان
برای تعیین شکستگی استخوان ناشی از پوکی استخوان می توان اقدامات زیر را انجام داد که این اقدامات عبارتند از:
اشعه ایکس استخوان:
با گرفتن اشعه ایکس استخوان، تصاویری از استخوان های داخل بدن از جمله دست، مچ دست، بازو، آرنج، شانه، پا، مچ پا، ساق پا، زانو، ران، لگن، لگن یا ستون فقرات تولید می کند.
این به تشخیص شکستگی استخوان ها که گاهی در نتیجه پوکی استخوان است، کمک می کند.
سی تی اسکن ستون فقرات:
برای ارزیابی تراز و شکستگی استخوان، از سی تی اسکن ستون فقرات استفاده می کنند.
از سی تی اسکن ستون فقرات، می توان از آن برای اندازه گیری تراکم استخوان و تعیین احتمال وقوع شکستگی مهره استفاده کرد.
MRI ستون فقرات:
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی از ستون فقرات برای ارزیابی شکستگی های مهره برای شواهد بیماری زمینه ای مانند سرطان و ارزیابی قدیمی یا جدید بودن شکستگی انجام می شود.
شکستگی های جدید معمولاً پاسخ بهتری به درمان با ورتبروپلاستی و کیفوپلاستی نشان می دهند.
چگونه می توان پوکی استخوان را درمان کرد؟
برای درمان پوکی استخوان یک سریع دارو هایی در نظر گرفته شده است که می تواند درمان را تا حدودی بهبود داد اما نباید به صورت خود سرانه از این دارو ها استفاده کرد و حتما باید تحت نظر پزشک مصرف کرد.
این دارو ها عبارتند از:
- هورمون درمانی
- مهارکننده لیگاند RANK
- بیس فسفونات ها
- کلسی تونین
- آنالوگ هورمون پاراتیروئید
- آنالوگ هورمون پاراتیروئید
- تعدیل کننده های انتخابی گیرنده استروژن (SERMs)
همین طور که در بالا اشاره شد، برای دریافت این داروها، نسخه پزشک الزامی است و ارزیابی پزشکی قبل از درمان حتمی است.
در بعضی مواقع شکستگی های فشاری در مهره می تواند در نتیجه پوکی استخوان رخ دهد.
برای درمان شکستگی های دردناک ستون فقرات، گاهی می توان از ورتبروپلاستی و کیفوپلاستی که توسط رادیولوژیست انجام می شود، استفاده کرد.
ورتبروپلاستی چیست؟
با عمل ورتبروپلاستی Vertebroplastyمی توان تمامی درد ناشی از شکستگی و همچنین قدرت و استقامت مجدد استخوان شکسته را بهبود و رفع کرد.
برای انجام عمل ورتبروپلاستی ابتدا باید بیمار را بیهوش کرد.
در مرحله بعد، جراح و متخصص ارتوپد با استفاده از فلوروسکوپ ( نوعی دستگاه رادیولوژی کامپیوتری است که تمامی تصاویره مربوط به اتاق عمل را بر روی مانیتور به نمایش می گذارد.) یک سوزن بلند و تو خالی را به استخوان شکسته وارد می کند.
درواقع، یک ماده خاصی که حالت مایع دارد و در اصطلاح به آن سیمان استخوانی می گویند، از پشت کمر به داخل جسم مهره شکسته وارد می شود و بلافاصه بعد از وارد کردن سوزن را بیرون می کشد.
در عرض 15 دقیقه سیمان استخوانی به حالت جامد در می آید و مهره شکسته را که ضعیف و شکننده شده بود را محکم می کند.
با محکم شدن استخوان بیمار دیگر درد سابق را حس نمی کند و کاملا از بین می رود.
کیفوپلاستی چیست؟
عمل کیفوپلاستی یک روش کم تهاجمی می باشد.
مزایای عمل کیفوپلاستی نسبت به ورتبروپلاستی بیشتر است.
یکی از اساسی ترین مزیت های عمل کیفوپلاستی این است که خطر نشت مواد سیمانی نسبت به عمل ورتبروپلاستی بسیار کم تر است. علاوه بر آن، ترمیم و بهبودی بیومکانیک ستون فقرات و ارتفاع ستون مهره ها نیز در این عمل افزایش می باید.
مراحل عمل کیفوپلاستی، یک بالون از طریق سوزن به استخوان شکسته وارد می شود تا یک حفره درون آن ایجاد شود.
پس از برداشتن بالون، مخلوط سیمان به داخل حفره تزریق می گردد.
در برخی موارد شکستگی فشاری، ممکن است به درمان جراحی نیاز باشد، به خصوص اگر شواهدی از باریک شدن شدید کانال نخاعی شما وجود داشته باشد.
کلینیک ارتوپدی درمانگاه سهامی در شیراز
افرادی که دچار پوکی استخوان، درد در مفاصل و استخوان ها و حتی آرتروز شده اند، می توانند به راحتی به کلینیک ارتوپدی درمانگاه سهامی در شیراز جهت درمان مراجعه نمایند.
زیرا درمانگاه سهامی دارای متخصصان با تجربه در این زمینه به صورت 24 ساعته خدمت رسان تمامی مردم عزیز ایران می باشد.
به همین دلیل افراد می توانند به وب سایت درمانگاه سهامی جهت نوبت دهی چه به صورت حضوری و چه به صورت آنلان تماس حاصل فرمایید.
___________________________________________________
راه های ارتباطی با درمانگاه سهامی
کانال آپارات درمانگاه سهامی
کانال نماشا درمانگاه سهامی
آدرس پیج اینستاگرام درمانگاه سهامی
شماره تماس : ٠٩١٧٠٠٤٤٢٦٢ – ۰۷۱۳۶۲۶۹۱۲۲ – ۰۷۱۳۶۲۶۹۱۲۱
_________________________________________________
سایر مقالات
پوکی استخوان چیست؟ – پوکی استخوان چیست؟ – پوکی استخوان چیست؟ – پوکی استخوان چیست؟ – پوکی استخوان چیست؟ – پوکی استخوان چیست؟ – پوکی استخوان چیست؟ – پوکی استخوان چیست؟ – پوکی استخوان چیست؟ – پوکی استخوان چیست؟ – پوکی استخوان چیست؟ – پوکی استخوان چیست؟
