ارتودنسی دندان در بزرگسالان چیست؟

ارتودنسی دندان در بزرگسالان چیست؟

ارتودنسی دندان دربزرگسالان چیست؟ چه زمانی به ارتودنسی نیاز داریم؟ ارتودنسی چگونه عمل می‌کند؟ برای انجام ارتودنسی، از چه روش هایی میتوان استفاده کرد؟

ارتودنسی چیست؟

ارتودنسی در لغت، از دو بخش ارتو و ‌دنسی تشکلیل شده است. ارتو به معنی صاف کردن یا تنظیم کردن و دنسی به معنی دندان است.

ارتودنسی یکی از اصلی‌ترین شاخه‌های علم دندانپزشکی است که با استفاده از آن، دندان‌ها و فک‌هایی که از جایگاه استاندارد خود خارج شده‌اند را اصلاح می کند.

داشتن دندان‌های نامرتب، نه تنها باعث کاهش زیبایی‌های چهره و لبخند می‌شود، بلکه می‌تواند شرایط مناسبی برای پوسیدگی دندان‌ها فراهم کند.

جالب است بدانید، یکی از اصلی‌ترین عوارض دندان‌های کج و نامرتب، درد در ناحیه شانه، کمر وهمچنین سر درد می باشد.

بعلاوه، دندان‌های نامرتب باعث خوب جویده نشدن مواد غذایی و در نتیجه،‌ موجب بروز مشکلات گوارشی خواهد شد.

دانشجویان پس از گذراندن دوره‌ی شش ساله دندانپزشکی عمومی، به انتخاب خود از میان 11 رشته تخصصی دندانپزشکی، یکی را انتخاب کرده و پس از گذراندن دوره آموزش، در آزمون‌های بورد تخصصی شرکت کرده و پس از موفقیت در آزمون، از واژه‌ی دارای بورد تخصصی در مدرک خود استفاده می‌کنند.

پس برای انجام ارتودنسی، می‌بایست حتما به دندانپزشکی مراجعه کرد که در مهر و سربرگ خود، واژه‌ی متخصص ارتودنسی (ارتودنتیست) قید شده باشد.

چه زمانی به ارتودنسی نیاز داریم؟

در کل، اگر دندان‌های ردیف پایینی و دندان‌های فوقانی با همدیگر در یک ردیف قرار نگرفته باشند، به عنوان مثال؛ دندان‌های ردیف پایین جلوتر از ردیف دندان‌های فوقانی قرار گیرند. وهمچنین فاصله های زیادی بین دندان‌ها وجود داشته باشد، تراکم چند دندان در کنار همدیگر و یا روی همدیگر، چرخش یک یا چند جهته‌ ی دندان‌ها،
از جمله شرایطی هستند که شخص می‌تواند برای مرتب‌ سازی دندان‌ها و ناهنجاری‌های آن، از خدمات ارتودنسی استفاده کند.

ارتودنسی چگونه عمل می‌کند؟

وظیفه‌ ای که ارتودنسی بر عهده دارد، اعمال فشاری آرام بروی دندان‌ها و فک‌ها می‌باشد که این فشار به مرور زمان، موجب تغییر جایگاه دندان‌ها و فک‌ها به حالت دلخواه خواهد شد.

دو روش کلی برای ارتودنسی می‌توان تعریف کرد:

1. ارتودنسی ثابت
2. ارتودنسی متحرک

ارتودنسی ثابت همان‌گونه که از نامش مشخص است، بر روی دندان‌ها ثابت می‌شود و توسط بیمار قابل برداشتن نیستند.

در این روش، معمولا از براکت و سیم استفاده می‌شود که به وسیله چسب مخصوص دندان یا همان کامپوزیت،‌ بر روی دندان‌ها متصل می‌شوند
و به مرور زمان با فشاری که به روی دندان‌ها اعمال می‌کنند، شکل نهایی دلخواه و ایده‌آل را به وجود می‌آورند.

در ارتودنسی متحرک، بر خلاف ارتودنسی ثابت، شخص بیمار می‌تواند در گذاشتن و برداشتن مدل، نقش ایفا کند.

زیرا در این روش، مدل ارتودنسی به فک‌ها و یا دندان‌ها نمی‌چسبند و فقط بر روی ‌آن‌ها قرار گرفته و فشار را اعمال می‌کنند.

برای انجام ارتودنسی، از چه روشی بهتر است استفاده کرد؟

میزان نا فرمی و بدشکلی فک‌ها و دندان‌های بیمار و هم‌چنین سن بیمار، شرایطی را فراهم می‌آورد که می‌توان
با در‌نظر گرفتن آن‌ها توسط متخصص ارتودنسی، روش درمانی را تعیین و اجرا نمود.

انواع ارتودنسی ثابت و متحرک:

• ارتودنسی نامرئی
• ارتودنسی مرئی

رایج‌ترین حالت ارتودنسی مخصوصا ارتودنسی ثابت، همان ارتودنسی مرئی می‌باشد که در آن، براکت و سیم‌ها بر روی دندان‌ها کاملا مشخص‌اند و معمولا فلزی می‌باشد.

اما در حالت ارتودنسی نامرئی در مقایسه با مرئی، مدل ارتودنسی غیر‌قابل مشاهده و یا کمتر قابل مشاهده می‌باشند.

انواع مدل‌های ارتودنسی ثابت

• ارتودنسی لینگوال
• ارتودنسی دیمون
• ارتودنسی سرامیکی

مدل ارتودنسی لینگوال:

این مدل ارتودنسی نامرئی که از خانواده ارتودنسی ثابت می‌باشد، همانند ارتودنسی معمولی از براکت و سیم فلزی تشکیل شده است.

با این اختلاف که مدل ارتودنسی به جای قرار گرفتن بر جلوی دندان‌ها، بر پشت دندان‌ها قرار می‌گیرند.

در این صورت، دیگر مدل ارتودنسی قابل مشاهده نبوده و برای افرادی که نمی‌خواهند براکت و سیم‌های ارتودنسی مشاهده نشوند، مناسب است.

لازم به ذکر است میزان موثر بودن مدل لینگوال نسبت به مدل معمولی کمتر بوده، پس برای افرادی که
میزان ناهنجاری‌های دندان‌هایشان آن‌چنان نیست، بسیار مناسب است.

یکی از دلایل رایج که این روش آن‌طور که باید معروف نشده، این است که به دلیل داخلی‌تر بودن مدل ارتودنسی و برخورد آن با زبان، دچار اذیت‌هایی شده که تحمل آن برای بیمار، دشوار و زمان ‌بر است.

مدل ارتودنسی دیمون:

تفاوت ارتودنسی دیمون با مدل ارتودنسی معمولی، در براکت آن‌هاست.

به این صورت که در ارتودنسی دیمون، از براکت‌های خود کیپ شونده استفاده می‌شود که انواع مرئی و نامرئی آن وجود دارد.

بنابراین، تا حدودی فرآیند ارتودنسی را برای دندانپزشک ارتودنتیست، کوتاه تر می‌کند و طول درمان نیز کاهش می‌یابد.

گاهی اوقات برای انجام ارتودنسی در شرایط خاص، مجبور می‌شویم که یک یا چندی از دندان‌ها را کشیده تا بتوان فرآیند مرتب‌سازی دندان‌ها و فک‌ها را، بهتر و استاندارد‌تر انجام داد.

یکی از مزیت‌های مدل ارتودنسی دیمون، نیاز کمتر به کشیدن دندان‌ها، قبل از انجام ارتودنسی می‌باشد.

مدل ارتودنسی سرامیکی:

عضو دیگری از خانواده ارتودنسی‌های ثابت نامرئی، مدل ارتودنسی سرامیکی است.

در این مدل، براکت‌های ارتودنسی و حتی سیم‌های ارتودنسی، حالتی نیمه مرئی به مدل ارتودنسی می‌دهند.

زیرا در این مدل، ‌به جای استفاده از براکت‌های فلزی، از براکت‌های سرامیکی که سفید و یا شفاف هستند، استفاده می‌شود.

همچنین در این مدل، معمولا سیم‌های ارتودنسی نیز فلزی نبوده و به رنگ دندان‌ها و براکت‌ها هستند.

پس در نتیجه، به کمتر دیده شدن مدل ارتودنسی، کمک بسیاری می‌کند.

در مدل ارتودنسی سرامیکی، به دلیل شکننده بودن آن نسبت به ارتودنسی فلزی، فرآیند درمان کمی طولانی‌تر می‌باشد.

ارتودنسی متحرک

همان‌طور که عرض کردیم، با استفاده از ارتودنسی‌های متحرک، خود بیمار می‌تواند بدون دخالت دندانپزشک ارتودنتیست، برای غذا خوردن، مسواک‌زدن و هم‌چنین شست و شوی خود مدل ارتودنسی متحرک، آن را از دهان خارج کند. این می‌تواند بزرگترین مزیت ارتودنسی متحرک باشد.

• رعایت بهداشت دهان و دندان در این روش نسبت به ارتودنسی ثابت، بسیار آسان‌تر است.
• هم‌چنین بیمار قادر است مدل ارتودنسی متحرک را پس از خارج کردن از دهان، تمیز کند.
• در صورتی که به مدل ارتودنسی آسیبی وارد شود و یا شکل استاندارد خود را از دست دهد، امکان تعمیر و تنظیم آن وجود دارد و دشوار نیست.
• لازم به ذکر است که احتمال آسیب دیدن دندان‌ها در این روش، معمولا نسبت به ارتودنسی ثابت، کمتر است.

اما در کنار تحمل اذیت‌های دشوار این مدل مخصوصا برای فک پایینی، اخلال و دشواری در تکلم را نیز
می‌توان از معایب ارتودنسی متحرک به شمار برد.

در ضمن، استفاده از ارتودنسی‌های متحرک، بیشتر در شرایطی کاربرد دارد که میزان ناهنجاری‌های دندان‌ها و فک‌ها ناچیز باشد.

به عنوان مثال؛ در شرایطی که دندان‌ها نیاز به چندین چرخش و حرکت در جهات ایده‌آل داشته باشند،
این روش نمی‌تواند خیلی کارساز باشد.

در کل، تشخیص روش درمان، بستگی به میزان ناهنجاری‌های دندان، فک، سن و شرایط فیزیولوژیکی بیماردارد.

در انتخاب روش درمانی بسیار حائز اهمیت است که این تشخیص، فقط می‌بایست توسط ارتودنتیست متخصص صورت گیرد.

انواع ارتودنسی متحرک

• پلاک زد اسپرینگ
• پلاک‌های نامرئی یا شفاف
• بریس‌های هاولی
• ریتینر‌ها

زد (Z) اسپرینگ

این نوع پلاک ارتودنسی متحرک، تنها زمانی کاربرد دارد که بخواهیم دندانی که به سمت عقب رفته را به سمت جلو هدایت کنیم.

یکی از اجزای این مدل، یک جزء فعال است که در واقع یک میله فنری به شکل Z می‌باشد که از یک طرف به جزء نگهدارنده متصل شده واز طرف دیگر، به دندان یا دندان‌هایی که به سمت داخل جهت گرفته‌اند، فشار وارد کرده و آن‌ها را به سمت خارج هدایت می‌کند.

از آن‌جایی که این مدل، رویی کلاسپ‌های دندان‌های عقبی نصب می‌شود و همان‌طور که گفته شد، فنر زد اسپرینگ نیز
پشت دندان قرار می‌گیرد، امکان مشاهده آن از بیرون دهان ممکن نخواهد بود.

پلاک‌های نامرئی یا شفاف

نوع دیگری از خانواده ارتودنسی متحرک، الاینر‌های نامرئی یا شفاف می‌باشند.

این پلاک‌ها که یک فناوری جدید محسوب می‌شوند، همانند پلاستیکی شفاف بر روی دندان‌ها قرار می‌گیرند
که غیر قابل مشاهده و یا سخت قابل مشاهده می‌باشند.

این مدل متحرک کاملا منحصر به فرد می‌باشد.

از این جهت که به صورت مخصوص و سفارشی برای هر فردی متناسب با فرم دهان و دندان‌ها ساخته شده و در نهایت، جایگذاری می‌شوند.

از مهم‌ترین مزیت این الاینر‌ها می‌توان به آسان خارج‌  کردن آن‌ها از دهان اشاره کرد.

اما یکی از معایبی که در این مدل وجود دارد، موقت‌بودن آن است.

از این جهت که این مدل می‌بایست در طول دوره درمانی، حداقل هر 2 یا نهایتا 3 هفته یک‌ بار تعویض شوند تا تاثیر ایده‌ال خود را بگذارند.

در کنار این موارد، آسیب‌پذیر‌بودن و دشواری‌ در تمیز کردنشان نیز از دیگر معایب ارتودنسی متحرک نگهدارنده شفاف یا نامرئی می‌باشد.

بریس‌های هاولی

درست مخالف بریس‌های زد اسپرینگ که نقش هدایت دندان‌ها به سمت جلو را داشتند، این بریس‌ها نقش
کشیدن دندان‌ها را به سمت داخل بر عهده دارند.

معمولا این بریس‌ها در فک بالایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

این مدل دارای چندین بخش فعال و نگه‌دارنده می‌باشد.

به این صورت که یک کمان فلزی بر روی دندان‌های جلویی قرار گرفته و وظیفه آن‌ها، به عقب کشاندن دندان‌های جلویی می‌باشد.

از طرفی دیگر، کلاسپ‌هایی نیز به دندان‌های عقبی سوار شده و خود را قلاب می‌کنند تا در فرآیند عقب راندن دندان‌ها، به کمان جلویی کمک کنند.

بریس‌های هاولی می‌توانند نقش ریتینر‌ها را ایفا کنند که در ادامه به توضیح آن‌ها خواهیم پرداخت.

ریتینر‌ها

ریتینر‌ها در واقع نوع دیگری از خانواده ارتودنسی متحرک می‌باشند.

مورد استفاده بریس‌های ریتینر معمولا پس از دوره درمانی ارتودنسی ثابت و یا متحرک می‌باشد.

از مواردی که پس از اتمام دوره‌ی درمانی ارتودنسی حائز اهمیت است، احتمال جا‌به‌جایی دندان‌های مرتب‌شده و ارتودنسی‌شده، به حالت قبل از ارتودنسی می‌باشد که به آن بازگشت (Backward) می‌گویند.

نمی‌خواهیم نا‌امیدتان کنیم، اما باید گفت پس از اتمام دوره درمانی ارتودنسی، برای جلوگیری از جا‌به‌جایی‌های احتمالی دندان‌ها به حالت قبل و یا حتی بدتر، ‌می‌بایست از ریتینر‌های متحرک استفاده کرد.

نگران نباشید چون گذاشتن و برداشتن بریس‌های ریتینر بسیار آسان بوده و دیگر نیازی نیست که تمامی روز، مدل را داخل دهان خود قرار دهید.

می‌توان گفت که پس از گذشت یک ‌سال استفاده از ریتینر‌ها، احتمال بازگشت دندان‌ها به حالت قبل، بسیار کمتر شده و فک‌ها و دندان‌ها، ثبات کافی خود را حفظ خواهند نمود.

با این حال، ارتودنتیست‌های متخصص، برای ثبات صد در صد دندان‌های ارتودنسی‌شده، پیشنهاد می‌کنند که تا جای ممکن، بیمار از ریتینر‌ها هر از چند گاهی استفاده کند.

___________________________________________________

راه های ارتباطی با درمانگاه سهامی

کانال آپارات درمانگاه سهامی

کانال نماشا درمانگاه سهامی

آدرس پیج اینستاگرام درمانگاه سهامی

شماره تماس : ٠٩١٧٠٠٤٤٢٦٢ – ۰۷۱۳۶۲۶۹۱۲۲ – ۰۷۱۳۶۲۶۹۱۲۱

_________________________________________________

سایر مقالات

رادیولوژی در شیراز

رژِیم غذایی در شیراز

نقص مادرزادی قلب

سونوگرافی در شیراز