اختلالات هورمونی

منظور از اختلالات هورمونی چیست؟

عملکرد صحیح بدن به عوامل مختلفی از جمله هورمون ها بستگی دارد.

تعادل هورمونی در بدن باعث می شود تا تمامی اندام های داخلی عملکردی کاملاً درست داشته و افراد از سلامت جسمی و روانی کافی برخوردار خواهند بود.

اختلالات هورمونی از جمله آسیب ها و مشکلاتی است که معمولاً در پی شروع آن عوارضی متوجه نخواهید شد اما به مرور زمان این عدم تعادل به ناهماهنگی در عملکرد بدن منجر شده و اختلال در غدد درون ریز سلامت بدن را به طور جدی به خطر می اندازد.

هر عاملی که در نحوه عملکرد غدد درون ریز اختلال ایجاد کند تغییر در سطح هورمون های بدن را به وجود آورده و این مسئله می تواند تاثیر منفی بر اندام ها و فرایند کل بدن داشته باشد.

زمانی که صحبت از اختلالات هورمونی می شود بسیاری از افراد به این فکر می کنند که معمولاً این عارضه در بین زنان شایع است، اما اختلال هورمونی ممکن است در هر سنی یا برای هر جنسیتی اتفاق بیفتد.

اگر بخواهیم انواع اختلالات هورمونی را کمی مفصل توضیح دهیم باید بدانید که برخی از این عوارض در بین زنان و مردان مشترک است و مربوط به اختلال در کارکرد غدد درون ریز می شود.

دیابت

شایع ترین اختلال هورمونی که در کل دنیا درصد قابل توجهی از افراد با آن درگیر هستند دیابت است.

این بیماری به دلیل اختلال در هورمون انسولین رخ می دهد و به دو نوع دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲ تقسیم بندی می شود.

البته دیابت دوره بارداری در بین زنان جوان نیز شایع است.

سندروم تخمدان پلی کیستیک

یکی از اختلالات شایع هورمونی در بین زنان مربوط به هورمون های زنانه است که تاثیر مستقیم این اختلال بر سلامت و کارکرد رحم و تخمدان ها اعمال می شود.

سندروم تخمدان پلی کستیک از جمله مشکلاتی است که در پی اختلال هورمونی در بدن زنان رخ می دهد.

این عارضه در نتیجه تولید بیش از اندازه هورمون آندروژن رخ داده که احتمالاً ناباروری را در زنان ایجاد می کند.

سندروم کوشینگ

در پی ایجاد اختلال در میزان هورمون کورتیزول در بدن سندروم کوشینگ اتفاق می افتد، زمانی که هورمون کورتیزول بیش از حد در بدن تولید شود و این فرایند برای مدت طولانی ادامه پیدا کند این سندروم در بدن پدیدار می شود.

چنین عارضه ای اغلب با اضافه وزن در بالاتنه همراه است، توده چربی ها در بین شانه، اضافه وزن در صورت و حتی وجود آکنه و ترمیم کند زخم ها از علائم مهم این اختلال هورمونی می باشد.

بلوغ زودرس

اگر میزان هورمون های جنسی در زنان از جمله استروژن و پروژسترون در موقعیت ها و سنین مختلف دچار تغییر و اختلال شود ممکن است دختران در سن نامناسبی با بلوغ زودرس مواجه شوند.

چنین حالتی زمانی رخ می دهد که غده هیپوفیز بنا به دلایل مختلف زودتر از زمان نرمال هورمون های جنسی را تولید می کند.

نارسایی آدرنال

زمانی که غدد فوق کلیه با کم کاری مواجه می شوند و در نتیجه کاهش تولید هورمون کورتیزول اتفاق می افتد اصطلاحا فرد به نارسایی آدرنال مبتلا شده است.

این عارضه گاهی اوقات منجر به اختلال در تولید هورمون آلدوسترون نیز می شود.

کم کاری تیروئید

کم کاری تیروئید یکی دیگر از اختلالات هورمونی رایج است.

زمانی که غده هیپوفیز به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نکند این غده درون ریز دچار کم کاری شده و علائم مختلفی از جمله افزایش وزن، خستگی، خشکی پوست پف صورت و یبوست و گاهاً اختلال در قاعدگی رخ می دهد.

پر کاری تروئید

پرکاری تیروئید نشان دهنده عملکرد غیرطبیعی غده تیروئید است.

زمانی که غده هیپوفیز بیش از اندازه معمول هورمون محرک تیروئید تولید می کند بدن با پرکاری تیروئید مواجه شده و علائمی مثل کاهش وزن شدید، ضربان قلب نامنظم، افزایش اشتها، تعریق بدون علت و لرزش خفیف در دست ها رخ می دهد.

مهمترین دلایل ایجاد اختلالات هورمونی

همه ما می دانیم که اختلالات هورمونی تا چه حد مخرب و خطرناک است، تداوم این عارضه در بدن و عدم رسیدگی به موقع به این اختلال سلامت بدن را به طور جدی تهدید کرده و ممکن است شرایط غیر طبیعی را برای افراد به وجود آورد.

بسیاری از افراد به دنبال علت ایجاد اختلال هورمونی هستند، اما باید بدانید که گاهاً این عارضه بدون هیچ دلیل مشخصی اتفاق می‌افتد و بستگی به عملکرد غدد درون ریز دارد.

در اکثر مواقع متخصصان بعد از تجربه اختلالات هورمونی توسط مراجعین آزمایشاتی را انجام می دهند تا علت این عارضه را متوجه شوند و در صورت نیاز درمان های تخصصی انجام می پذیرد.

از مهمترین دلایل اختلال هورمونی در افراد باید به وجود تومورهای سرطانی و غیر سرطانی اشاره کرد. گاهی اوقات آسیب دیدگی ها و ضرباتی که به جسم به افراد وارد می شود می تواند چنین تغییراتی را به وجود آورد.

در پی تحمل استرس و تنش زیاد و مداوم و البته استفاده از داروهای خاص احتمال ایجاد تغییرات هورمونی وجود دارد.

کسانی که بعد از ابتلای به سرطان درمان های تخصصی را انجام می دهند بیش از دیگران در معرض اختلال هورمونی قرار می گیرند.

گاهی اوقات به واسطه بیماری های خاص نیاز است که افراد تحت درمان های هورمونی قرار بگیرند.

هورمون درمانی یکی از مهمترین دلایل ایجاد اختلال در هورمون های داخلی بدن است و کنترل و بهبود شرایط برای پزشک و البته بیماران کمی سخت و دشوار می شود.

علائم اختلال هورمونی در زنان

همونطور که می دانید اختلالات هورمونی یکی از عوارض شایع در بین زنان است و درصد بیشتری از بانوان چنین عارضه ای را نسبت به آقایان تجربه می کنند.

از آنجایی که بانوان در هر ماه قاعدگی را تجربه می کنند نوسان در مقدار هورمون ها تا حدودی طبیعی است.

زمانی که علائم خاص مثل افزایش یا کاهش وزن غیر قابل توضیح اتفاق می افتد باید بدانید که میزان هورمون ها در بدن از حد متعادل خارج شده و نیاز به بررسی و رسیدگی دارد.

از دیگر علائم اختلال هورمونی در بانوان باید به ناباروری و افسردگی اشاره کرد، این افراد بیش از هر زمان دیگری عصبی و پرخاشگر به نظر می رسند و ممکن است دچار اضطراب یا استرس بی دلیل شوند.

پریود سنگین یا نامنظم، قطع شدن قاعدگی، ریزش مو و شکننده شدن مو هر کدام از جمله مشکلاتی است که بعد از اختلال هورمونی در بدن پدیدار می شود.

در مواردی ناهماهنگی در میزان هورمون های بدن در زنان باعث رشد بیش از حد مو در صورت، سینه یا شکم می شود.

در پی اختلالات هورمونی ممکن است بانوان علائمی مثل خشکی و آتروفی واژن را تجربه کنند، درد هنگام رابطه جنسی، سردرد، گرگرفتگی و عرق شبانه از جمله مشکلاتی است که در پی این اختلال پدیدار می گردد.

علائم دیگر این عارضه معمولاً با مشکل در تمرکز، کاهش میل جنسی، یبوست و حتی افزایش تشنگی پدیدار می شود.

کسانی که به اختلال هورمونی مبتلا هستند حساس شدن سینه ها، افزایش حساسیت به سرما و گرما، تکرر ادرار و خستگی نیز برای آنها بیش از حد معمول می شود و این علائم می تواند نوعی هشدار از این اختلال داخلی باشد.

روش تشخیص اختلالات هورمونی

یکی از روش های معمول و کاربردی برای تشخیص اختلالات هورمونی انجام آزمایش خون است، در کنار آن سایر روش ها برای بیماران بنا به شدت آسیب ها و جنسیت آنها انجام می پذیرد.

به عنوان مثال برای زنان معاینه لگن یکی از اقدامات تشخیصی جهت تعیین وضعیت میزان هورمون ها و علت ایجاد اختلالات است.

روش های دیگری از جمله اسکن تصویربرداری برای بررسی نقاط مشکوک به تومور نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

نمونه برداری یکی دیگر از اقدامات موثر برای بررسی علت اختلالات هورمونی است.

معمولاً چنین اقدامی برای مراجعینی انجام می شود که بر اساس تجربه پزشک و نتایج به دست آمده از سایر روش ها مشکوک به بیماری‌های خاص هستند.